Jednoosobowa działalność czy spółka z o.o. a może inkubator przedsiębiorczości? Zobacz, czym się kierować, aby wybrać najbardziej optymalną dla siebie formę działalności gospodarczej.
W 2021 roku mija 10 lat odkąd zostawiłam świat korporacji i założyłam własną działalność. Z tej okazji powstał cykl artykułów dotyczących pracy na swoim. Nie są to porady eksperckie, ale obserwacje i pomysły warte przemyślenia zwłaszcza w początkach działalności.
Jeśli planujesz pracę na własny rachunek, to pewnie zastanawiasz się, jaką formę prawną powinna mieć twoja działalność. Wiele osób w takim momencie zaczyna od porównywania różnych opcji na podstawie informacji znalezionych w Internecie albo rad i opinii znajomych. Ja jednak proponuję ci inne podejście. Najpierw zorientuj się, jakie warunki i wymogi są ci potrzebne, a potem dopasuj do nich optymalną formę działalności.
Bez ZUSu, bez odpowiedzialności, bez problemów?
W Internecie można znaleźć strony, filmiki, dyskusje krążące wokół tematu prowadzenia własnej działalności. Wiele z nich promuje rozwiązania bez konieczności płacenia podatków czy ZUSu, a co za tym idzie prowadzenia księgowości, czy w ogóle jakieś styczności z urzędami. Z kolei inni przekonują do założenia spółki z o.o. mylnie wnioskując, że ograniczona odpowiedzialność ochroni cię przed poniesieniem jakichkolwiek konsekwencji twoich działań.
Powiem ci szczerze, że zupełnie nie rozumiem jak można postawić sobie takie elementy za kryterium wyboru formy działalności. Jeśli płacenie podatków i składek na ubezpieczenie społeczne stanowi ogromny problem, to chyba w ogóle nie powinno się zabierać za własną działalność. To nie jest zabawa w firmę, ale działanie na rynku regulowanym przepisami, gdzie podejmuje się ryzyko i ponosi konsekwencje swoich decyzji.
Moim zdaniem błędne kryteria wyboru formy działalności wynikają z źle określonego celu jej prowadzenia. Jeśli ktoś myśli wyłącznie o wolności od szefów i realizowaniu własnych pasji, to będzie szukał opcji bez jakichkolwiek zobowiązań i kłopotów. W taki sposób można zarobić parę złotych, ale na pewno nie zbuduje się firmy, która utrzyma ciebie i rodzinę przez wiele lat.
Jak wybrać formę działalności?
Najpierw stwórz jasną koncepcję tego, co i w jaki sposób chcesz robić. Bardzo dużo osób zaczyna działalność bez żadnej wizji i planu. Wydaje im się, że wystarczy mieć pomysł, aby zawojować rynek. Tym czasem, nawet świetny pomysł na nic się nie zda, jeśli nie potrafi się go zrealizować.
Nie żałuj czasu na przemyślenie i rozpisanie swoich pomysłów. W naszych głowach kłębi się od myśli, ale dopiero, kiedy je spiszemy i uporządkujemy możemy dostrzec niespójności i potencjalne problemy. Opisując koncepcję swojej działalności odpowiedz sobie na kilka pytań, które opisuję w paragrafach poniżej.
Freelancer, działalność jednoosobowa czy duża firma?
Zastanów się nad skalą swojej działalności. Czy widzisz siebie, jako freelancera, który wykonuje od czasu do czasu jakiś projekt, czy raczej budujesz markę, zatrudniasz ludzi. Chcesz prowadzić średnią firmę, a może i dużej wielkości przedsiębiorstwo? Czy zamierzasz działać lokalnie, w skali krajowej a może międzynarodowej?
Rozważając te kwestie oddziel realne możliwości, jakie masz w tej chwili, od sfery marzeń i nie zakładaj firmy na wyrost. Z drugiej strony nie wciskaj się na siłę w pewne rozwiązania tylko dlatego, że nie trzeba płacić składek ZUS, prowadzić księgowości czy płacić podatku. Mogą one ograniczyć pole twojego działania i twoją decyzyjność. W zależności od rodzaju prowadzonej działalności masz inne możliwości pozyskania finansowania, potrzebnego sprzętu, czy zmniejszenia należności podatkowych. Wreszcie, inaczej postrzegają cię klienci.
Na przykład inkubatory przedsiębiorczości istnieją z myślą o początkujących przedsiębiorcach, którzy potrzebują kompleksowego wsparcia, lokalowego, księgowego, doradczego. Korzysta się z tych rozwiązań w zamian za stałą miesięczną opłatę. Co ważne, inkubator oferuje działania w ramach swojej osobowości prawnej, a więc wystawi fakturę VAT za twoją usługę, a ty otrzymasz swoje wynagrodzenie. Jeśli jednak nie potrzebujesz kompleksowej pomocy w wielu obszarach, koszt korzystania z inkubatora prawdopodobnie przewyższy koszty samodzielnie prowadzonej działalności. Nie będziesz też mieć pełnej swobody działania. Wybieranie takiego rozwiązania, tylko po to żeby nie płacić składek ZUS nie ma sensu.
Kim będą twoi klienci?
Przemyśl, na jakich zasadach będziesz współpracować z klientami i jak się będziesz z nimi rozliczać. Jeśli twoimi klientami będą inne firmy, to mogą chcieć podpisywać umowy i kontrakty oraz rozliczać się na podstawie faktur VAT. Formy takie jak działalność nierejestrowana mogą uniemożliwić taką współpracę.
Działalność nierejestrowana to dobre rozwiązanie dla osób, które chcą sobie trochę dorobić na przykład prowadząc korepetycje, naprawiając znajomym komputery albo sprzedając na Allegro własne rękodzieło. Jeśli jednak myślisz o biznesie na większą skalę musisz wiedzieć, że działalność nierejestrowaną można prowadzić tylko do określonej wysokości przychodu, ogłaszanej co roku przez ustawodawcę. Oczywiście nie jest to wysoka kwota.
Czy będziesz mieć partnerów w biznesie?
Jeśli decydujesz się tworzyć biznes z innymi osobami koniecznie pomyśl o jakieś formie spółki. Nawet, jeśli chcesz prowadzić działalność z bliskimi znajomymi lub rodziną. Im bardziej uregulowane relacje między partnerami, tym lepiej. Jeszcze przed rozpoczęciem wspólnego przedsięwzięcia ustal podział pracy, zysków i kto, o czym decyduje.
Z bliskiego otoczenia znam wiele smutnych historii relacji rodzinnych i przyjaźni, które popsuły się na resztę życia przez nieporozumienia związane ze wspólnym prowadzeniem firmy. Dlatego, kiedy słyszę, że ktoś ma taki pomysł, namawiam do spisania umowy między wspólnikami. Często w odpowiedzi słyszę „ale my się świetnie dogadujemy”. Jednak do tej pory takie nieuregulowane wspólne interesy zawsze skończyły się wielkim rozczarowaniem.
Najprostszą formą jest spółka cywilna, która jest formą bez osobowości prawnej, opartą na postanowieniach Kodeksu Cywilnego. Dla osób wykonujących wolny zawód (np. prawnicy, lekarze, doradcy podatkowi) najbardziej odpowiednia wydaje się spółka partnerska.
Spółka jawna jest dosyć podobna do spółki cywilnej, ale zobowiązania najpierw pokrywa się z majątku spółki, a dopiero, gdy go nie można w ten sposób ich pokryć, wspólnicy odpowiadają własnym majątkiem.
Jeśli natomiast chcesz oddzielić firmę od prowadzących ją osób, i zabezpieczyć się przed konsekwencjami złych decyzji wspólników, pomyśl o spółce z o.o.
Jakie jest ryzyko prowadzenia działalności?
Czy wiesz, z jakim ryzykiem wiąże się działanie w branży, w której chcesz działać? Zorientuj się, na co narzekają przedsiębiorcy już działający na tym rynku, np. czy są duże problemy z płatnościami. Jeśli klienci nie płacą w terminie albo często zdarzają się upadłości, ty nie będziesz mieć środków na zapłatę własnych zobowiązań np. podatków, pensji pracowników, materiałów, czynszu itd. Innymi słowy utracisz płynność finansową.
Możliwe, że będziesz uczestniczyć w realizacji bardzo dużych projektów i inwestycji, wspartych zewnętrznym finansowaniem, gdzie ryzyko niepowodzenia może spowodować ogromne straty i zobowiązania. Sprawdź też, czy istnieją specyficzne obostrzenia, kary czy odszkodowania, które mogą mieć wpływ ma sytuację finansową twojej firmy. W takich przypadkach warto pomyśleć o formach działalności, w których nie odpowiadasz całym swoim prywatnym majątkiem na przykład spółka z o.o.
Pamiętaj jednak, że im bardziej skomplikowana forma prowadzenia działalności, tym więcej wymogów prawnych i formalności a także wyższe koszty prowadzenia takiej firmy.
Skąd weźmiesz środki na działalność?
O finansowaniu działalności pisałam w poprzednim artykule Skąd wziąć pieniądze na własną działalność?. Jeśli okaże się, że ktoś byłby skłonny sfinansować wdrożenie twojego pomysłu, będziesz mieć wspólnika w biznesie. Twoja działalność powinna zatem być spółką, ale warto rozeznać się jakie tu są możliwości.
Na przykład w spółce komandytowej jeden ze wspólników ponosi pełną odpowiedzialność, ale też podejmuje decyzje i reprezentuje spółkę. Odpowiedzialność drugiego wspólnika jest ograniczona do wysokości tak zwanej sumy komandytowej. Są też godne rozważenia odmiany tego rozwiązana np. spółka z o.o. komandytowa, albo spółka komandytowo-akcyjna.
Mniej popularnym obecnie i nieco kontrowersyjnym rodzajem będzie spółka cicha. Tak zwany wspólnik cichy wnosi wkład finansowy albo rzeczowy do spółki i uczestniczy w zyskach, ale nie ujawnia się na zewnątrz i nie ma praw do majątku spółki.
Podsumowanie – nie podejmuj decyzji pochopnie
Jak już wcześniej wspominałam, wypisz wszystkie elementy, które uważasz za ważne dla swojej przyszłej działalności. Jakie koszty, komplikacje czy ryzyko jesteś w stanie zaakceptować. Na ile zależy ci na pełnej swobodzie w prowadzeniu własnego biznesu a w jakim stopniu możesz dzielić się decyzjami i zyskami.
Na podstawie takiego zestawienia zacznij porównywać różne rodzaje działalności. Szukaj ich w poradnikach i serwisach dla przedsiębiorców, na stronach biur księgowych i kancelarii prawnych. Zapytaj znajomych, którzy kilka lat działają na rynku, co uważają za plus a co za minus wybranej przez nich formy.
Zrób wszystko, aby jak najlepiej zrozumieć wszelkie aspekty działania wybranej formy prawnej. Zwłaszcza w przypadku bardziej skomplikowanych rozwiązań. Skonsultuj się ze specjalistami – prawnikiem i księgowym. Chociaż formę działalności można zmienić w trakcie prowadzenia, błędny wybór może narazić na niepotrzebne koszty, stratę czasu czy też ograniczać możliwość rozwoju.
Zobacz tez.:
5 rzeczy, które warto wiedzieć zaczynając własną działalność gospodarczą
Jak promować własną działalność żeby nie przepalać pieniędzy?
Będzie mi miło, jeśli podzielisz się tym artykułem z kimś, komu mógłby się przydać. Udostępnij go korzystając z ikon serwisów społecznościowych.