Wypalenie zawodowe może dopaść każdego. Jest szczególnie bolesne, gdy zdarza się w wymarzonej pracy, często we własnej firmie. Są jednak sposoby, aby uniknąć wypalenia lub przynajmniej przejść przez kryzys łagodnie.
Lubię swoją pracę, naprawdę. Codziennie spotykam się z ciekawymi ludźmi i dowiaduję się od nich mnóstwo interesujących rzeczy. Jednocześnie ucząc języka czuję, że wnoszę maleńką cegiełkę w ich życie, co daje mnóstwo satysfakcji i poczucia, że wykonuje się coś wartościowego. Jednak nawet w takiej pracy zdarzają się momenty zwątpienia i zniechęcenia.
Jeszcze nie tak dawno temu byłam zajęta od rana do wieczora i w większość weekendów. Sama robiłam wszystko, od opracowania materiałów na zajęcia i zarządzania platformą do nauczania, przez administrowanie strony i bloga włącznie z kodowaniem i rysowaniem ilustracji, po marketing i prowadzenie księgowości. Do tego jeszcze prace w domu, zakupy, sprzątanie, gotowanie.
Pewnego dnia mój organizm dał mi do zrozumienia, że dłużej tak nie można. Wtedy zdałam sobie sprawę, że zmieniam się w niewolnika swojej firmy, a przecież zupełnie nie o to mi chodziło, kiedy zakładałam własną działalność.
Ty też możesz znaleźć się w podobnej sytuacji, więc zobacz, co może do niej doprowadzić i jak uniknąć wypalenia zawodowego.
W 2021 roku minęło 10 lat odkąd zostawiłam świat korporacji i założyłam własną działalność. Z tej okazji w cyklu dziesięciu artykułów dzielę się obserwacjami, sugestiami i sprawdzonymi rozwiązaniami w prowadzeniu małej firmy.
Prowadzenie własnej działalności może rozczarować
Na początku masz entuzjazm, miliony pomysłów i zapał do działania. Jesteś na swoim i wprowadzasz w życie własne wizje. Potem zderzasz się z rzeczywistością i okazuje się, że twoje wyobrażenia znacząco od niej odbiegają.
Klienci nie pchają się drzwiami i oknami, albo nie chcą zapłacić twojej ceny. Partnerzy stawiają trudne warunki. Mimo ciężkiej pracy nie widzisz zadowalających zysków. Zamiast realizować swoje pasje użerasz się z dostawcami, podwykonawcami, urzędami, papierologią. Pisałam już o tym w jednym z pierwszych artykułów z tej serii: 5 rzeczy, które warto wiedzieć zaczynając własną działalność gospodarczą W każdym razie czujesz ogromne rozczarowanie.
Stajesz się niewolnikiem we własnej firmie
Jak wielu przedsiębiorców ciężko pracujesz na swój sukces. Poświęcasz na tę pracę więcej czasu, niż osiem godzin dziennie, ale wiesz, że już niedługo, dosłownie lada chwila, wszystko będzie działać samo, niczym nakręcony zegarek. Przychodzi sukces i faktycznie twoja machina działa, jak należy. Jednocześnie pojawiają się nowe pomysły, możliwości, obszary rozwoju. Kujesz więc żelazo póki gorące i pracujesz jeszcze ciężej.
Wszystko do czasu, gdy zdasz sobie sprawę, że rodzina świętowała bez ciebie kolejną okazję, że nie wiesz o czym mówią twoi znajomi, że nie pamiętasz, kiedy ostatnio byłeś gdziekolwiek inaczej niż służbowo. Hobby, na które miałeś mieć więcej czasu pracując na swoim, czaka lepszych czasów. Do tego wszystkiego siada ci zdrowie. Stałeś się niewolnikiem własnej firmy.
Praca jest pasją i przekleństwem
Może jest też tak, że praca jest twoją pasją, więc z przyjemnością poświęcasz jej mnóstwo czasu. Jednak uczucie, które temu towarzyszy jest inne. Teraz myślisz o swojej pasji w kategorii jej spieniężania. Nie robisz dokładnie tego, co chcesz i jak chcesz, bo musisz brać pod uwagę gusta i oczekiwania klientów.
Kiedyś z zapałem mogłeś godzinami rozmawiać o swojej pasji. Teraz to jest rozmowa o pracy. Dawniej pasja była ucieczką od codziennej rutyny, od myślenia o problemach w pracy. Teraz nie masz dokąd uciec. Czujesz, że wpadłeś w pułapkę.
Skoro już wiesz, co najczęściej prowadzi do kryzysu zobacz, jakie rzeczy mogą pomóc ci go przejść, a może i całkowicie uniknąć.
By uniknąć wypalenia przeorganizuj się
Jeśli coś idzie nie tak, albo czujesz, że z trudem panujesz nad bieżącymi sprawami, przeorganizuj się. Poświęć chwilę czasu na analizę, co i dlaczego szwankuje i jak powinno funkcjonować. Zastanów się, co można zautomatyzować. To może być nawet prosta rzecz, która zaoszczędzi czas. Na przykład, jeśli klienci pytają o podobne rzeczy, to możesz przygotować szablon odpowiedzi, albo stronę z FAQ, do której będziesz odsyłać, zamiast za każdym razem pisać maila z wyjaśnieniami.
Zastanów się, czy na pewno warto robić niektóre rzeczy. Czasem coś z pozoru potrzebne pochłania zbyt dużo czasu i kosztów niewiele wnosząc w zamian. Może warto okroić ofertę i zrezygnować z pewnych działań, aby uwolnić czas i środki na to, co najważniejsze. Pamiętaj o zasadzie Pareto – 80% nakładów przynosi 20% efektów a 20% nakładów przynosi 80% efektów.
Wreszcie, oddeleguj część obowiązków. Wiem, że znalezienie odpowiednich ludzi jest trudne. Sama spotkałam się z wieloma nierzetelnymi „specjalistami”, począwszy od projektantów stron internetowych z małym pojęciem o temacie, poprzez „kreatywne” agencje reklamowe podsyłające banalne projekty pełne błędów ortograficznych, do zagubionych w przepisach księgowych, którzy zapominali o przesłaniu do urzędów dokumentów. Mimo wszystko warto szukać ludzi, którzy naprawdę znają się na swoim fachu. Dzięki temu uwolnisz czas i energię, które możesz spożytkować w inny sposób.
Rozwijaj się i podnoś kwalifikacje
Po oddelegowaniu części zadań odzyskany czas możesz wykorzystać na przykład na podnoszenie kwalifikacji. Ciągły rozwój w różnych obszarach uchroni cię przed poczuciem zapętlenia w rutynie, znużeniem pracą, poczuciem wypalenia. Poznasz nowe trendy i praktyki, dzięki czemu zyska twoja oferta. Na szkoleniach nawiążesz ciekawe kontakty, które mogą zaowocować w przyszłości. Zobaczysz też, że osoby z twojej branży mają podobne problemy i wyzwania a wymiana doświadczeń może dać ci kilka ciekawych pomysłów.
Rozwijaj się nie tylko w swojej dziedzinie. Ucz się nowych rozwiązań technologicznych, które ułatwią twoją pracę na co dzień. Ucz się języków, które otworzą ci świat. Pracuj też nad samym sobą, nad cechami, które chciałbyś posiadać. Życie nabiera innego znaczenia, kiedy twoje cele nie ograniczają się jedynie do cyferek na koncie. Masz do czego dążyć, masz motywację, która niesamowicie pomaga w trudniejszych momentach.
Planuj wypoczynek, organizuj czas wolny
Wreszcie jesteś na swoim i nie będziesz musiał nikogo prosić o urlop. Weźmiesz sobie wolne, kiedy będziesz chciał. Świetnie, prawda? Jednak rzeczywistość pokazuje, że większość przedsiębiorców… z trudem znajduje kilka dni wolnego w roku. Niektórzy w ogóle nie myślą o urlopie. Jedni dlatego, że gdy nie pracują, to nie zarabiają a inni, bo boją się, że jak zostawią firmę, to coś się posypie.
Bez należytego odpoczynku, o ile nie zrujnujesz sobie wcześniej zdrowia, pewnego dnia poczujesz zniechęcenie. Po co to wszystko? W kółko tylko robota i robota. Nie masz czasu dla rodziny, nie masz czasu dla siebie. Nie tak to miało wyglądać. Klasyczne wypalenie zawodowe.
Dlatego na początku każdego roku spójrz na kalendarz i zaznacz najlepsze terminy na wakacje, tak aby najmniej kolidowały z pracą. Pomyśl gdzie i jak chciałbyś spędzić czas wolny. Koniecznie wygospodaruj przynajmniej dwa tygodnie pod rząd w roku na wypoczynek. Pomyśl też o wykorzystaniu świąt i długich weekendów oraz o uroczystościach rodzinnych, na których nie powinno cię zabraknąć. Nie musisz planować wszystkiego, co do dnia i sztywno trzymać się terminów. Najważniejsze, żeby w każdym roku robić sobie takie dłuższe i krótsze przerwy.
Również w ciągu dnia znajdź czas na odpoczynek. Nie odpoczniesz jednak oglądając reklamy i śmieszne zwierzaki w Internecie. Lepiej pójdź na spacer, poczytaj książkę, posłuchaj muzyki, pomedytuj albo delektuj się dobrą kawą czy herbatą nie robiąc nic specjalnego. Nie mów, że nie masz na to czasu. Wystarczy pół godziny relaksu, by wrócić do pracy z nową energią, pomysłami, świeżym spojrzeniem.
Znajdź hobby i pasje niezwiązane z pracą
Wspomniałam wcześniej o pracy, która jest pasją i jednocześnie przekleństwem. Nie ma wówczas równowagi między pracą a życiem ani miejsca, w którym można się od takiej pracy oderwać. Dlatego warto mieć hobby i pasje niezwiązane z pracą.
Zainteresowania dają dodatkową motywację do działania. Dzięki nim łatwiej przejdziesz przez trudniejsze momenty w życiu zawodowym i osobistym. Mogą być też źródłem satysfakcji i sukcesów, które zrekompensują gorsze okresy w pracy. Zyskasz nowe umiejętności, wiedzę, poznasz nowe miejsca i ludzi.
Jeśli nie masz jeszcze niczego, co cię pasjonuje, popróbuj różnych rzeczy. To nie musi być od razu jakieś niezwykłe hobby, a po prostu coś, co sprawia ci przyjemność. Ja lubię fotografię, języki obce i kulturę innych krajów, podróże, dobrą książkę, kino i muzykę.
Bądź aktywny fizycznie
Nie raz słyszałeś, jak ważna jest w naszym życiu aktywność fizyczna. Wielu zabieganych przedsiębiorców twierdzi, że zupełnie nie ma na to czasu. Ten nieszczęsny argument o braku czasu, jest powtarzany, jak mantra. Lepiej nie używaj go zbyt często, bo świadczy o tym, że nie potrafisz się zorganizować. Jest to też wygodna wymówka, kiedy nie chce ci się czegoś robić.
Nie musisz od razu trenować do maratonu ani spędzać kilku godzin w tygodniu na siłowni. Nawet umiarkowany ruch, jak spacer, daje niesamowite efekty. Gubisz zbędne kalorie, nabierasz formy, pokonujesz własne słabości. Dla ciebie, jako przedsiębiorcy, ważne będzie też to, że sport uczy samodyscypliny, która bardzo przydaje się w prowadzeniu własnej działalności. Ruch, zwłaszcza na świeżym powietrzu, obniża poziom stresu i dotlenia mózg, pobudza całe nasze ciało do lepszej pracy.
Czasem można połączyć sport, hobby i czas z rodziną na wspólnej wędrówce w górach albo wypadzie rowerowym. Ja często chodzę na spacery z aparatem albo podcastami w języku japońskim lub włoskim.
Dbaj o zdrowie
Czy wiesz, że kiedy nie zadbasz o swoje zdrowie, zignorujesz drobne symptomy, to twój organizm i tak upomni się o swoje. Z reguły w bardzo przykry sposób i w dodatku w najmniej odpowiednim momencie. Nie dopuść do tego. Dbaj o dietę, wypoczynek, sen i ruch. Regularnie rób profilaktyczne badania. Jeśli siedzisz duługo przed komputerem, wolny czas spędzaj z dala od wszelkich ekranów. Wprowadź do swojej rutyny ćwiczenia na kręgosłóp, które zniwelują skutki siedzącego trybu.
Odstaw lub ogranicz używki i inne środki pobudzające. Czy wiesz, że woda mineralna pobudza tak samo, jak kawa? Papieros wcale nie pomaga się zrelaksować, wręcz przeciwnie, truje i zamula mózg. Od napojów energetycznych dostaniesz nie skrzydeł a brzucha. Dopalacze i inne środki dadzą ci chwilowego kopa, ale tak, jak po otrzymaniu kopniaka, siłą rozpędu przebiegniesz kilka kroków, po czym padniesz na twarz. Na dopingu nie zbudujesz niczego trwałego i wartościowego, natomiast z pewnością zrujnujesz swoje zdrowie.
Pomagaj innym, działaj lokalnie
Jeśli chcesz nabrać pespektywy do własnych problemów i poczuć, że robisz coś wartościowego, zaangażuj się w działalność charytatywną. Najlepiej, jeśli zrobisz coś dla własnej, lokalnej społeczności. Możesz wziąć udział w akcji miejscowej organizacji, nieodpłatnie wykonać coś albo podzielić się wiedzą, nawiązać współpracę z jakimś ośrodkiem pomocy lub fundacją. Ostatecznie możesz też po prostu wspierać finansowo jakąś fundację.
Nie działasz w próżni. Zaangażowanie w lokalne sprawy da ci poczucie przynależności i możliwość wpływu na otoczenie. Możesz działać w lokalnych władzach i organizacjach, sponsorować wydarzenia lub też dawać pierwszeństwo miejscowych produktom i usługom.
W poczuciu robienia czegoś ważniejszego, niż własny interes, nie ma miejsca na wypalenie zawodowe. To jest jak misja, która daje dodatkową energię do działania. Społeczność nie pozostanie obojętna i w taki, czy inny sposób się odwdzięczy. Na przykład w czasie lockdownu lokalne media i mieszkańcy pomagali zagrożonym biznesom kupując i polecając w Internecie ich produkty i usługi.
Działaj etycznie, w oparciu o zasady
Wokół nas są osoby i firmy, które stosują nieuczciwe i nieetyczne metody, aby pozyskać klienta lub sprzedać swoje towary i usługi. Manipulowanie informacjami, klauzule małym drukiem, podawanie się za kogoś innego, chwalenie się osiągnięciami, których nie ma, sprzedawanie obcych produktów jako polskie, to tylko kilka z trików. Czujesz rozczarowanie i zniechęcenie, kiedy taka konkurencja odnosi sukcesy a zmanipulowani klienci nie potrafią poznać prawdziwej wartości.
Nieuczciwe praktyki to stąpanie po cienkim lodzie. Nigdy nie naśladuj takich pomysłów. Postaw na biznes etyczny i wypracuj zasady, na których oprzesz działalność. Postępuj zgodnie ze swoimi przekonaniami tak, jakbyś chciał, żeby postrzegali cię inni. Te zasady to na przykład: rzetelność, wiarygodność, uczciwość, odpowiedzialność, przestrzeganie prawa, szacunek dla innych, dotrzymywanie obietnic, świadomość społeczna i ekologiczna.
Zestaw zasad jest niczym kompas, który podpowie ci, co robić w problematycznej sytuacji. Nie będziesz też zadręczać się nieuczciwą konkurencją, bo to może konkurencja dla złodziei i oszustów, ale nie dla ciebie. Twoja postawa pomoże ci przejść przez gorsze momenty i przyciągnie wartościowych klientów.
Mam nadzieję, że skorzystasz chociaż z kilku rad i łatwiej poradzisz sobie z trudniejszymi momentami w swojej działalności. Jeśli już masz jakieś doświadczenia w tej kwestii, podziel się swoją historią w komentarzu.
Zobacz inne wpisy z tego cyklu wybierając tag 10×10
Udostępnij artykuł znajomym, którzy mogą potrzebować takiej wiedzy. Po prostu wybierz odpowiednią ikonę mediów społecznościowych.
