Jeśli nadal uczysz się na pamięć regułek gramatycznych i list z czasownikami nieregularnymi oraz robisz setki ćwiczeń, to czas z tym skończyć. Pokażę ci jak lepiej uczyć się gramatyki angielskiej.
Bez znajomości gramatyki nie można płynnie i skutecznie posługiwać się językiem obcym. Jednak dobre opanowanie gramatyki stwarza wielu osobom poważne problemy. Niechęć do nauki gramatyki jest tak powszechna, że kursy, szkoły językowe i prywatni nauczyciele reklamując swoje usługi obiecują, że nauczą cię swobodnie mówić, ale nigdy nie wspominają, że nauczą cię dobrze gramatyki. Jest ona jak słowo tabu – lepiej go nie używać, bo może odstraszyć.
W tym artykule chcę ci pokazać inne spojrzenie na gramatykę oraz bardziej efektywne sposoby jej nauki. Od razu powiem, że sama wszystkiego nie wymyśliłam. Wiele osób uczy się korzystając z tych pomysłów ale może tobie nie zdarzyło się jeszcze z nimi zetknąć. Nie obiecuję, że samo wejdzie do głowy. Żeby zobaczyć efekty trzeba popracować, ale można pracować mądrzej i lepiej.
Jak zrozumieć gramatykę angielską?
Większości gramatyka angielska kojarzy się z kilkunastoma czasami, skomplikowanymi strukturami czy długimi listami prezentującymi nieregularne czasowniki. Niejedna osoba narzeka, że gramatyki angielskiej nie rozumie. Z mojego doświadczenia, jako lektorki języka angielskiego, wynika jednak coś innego.
Do tej pory jeszcze nie zdarzyło mi się, żeby po odkryciu w kontekście, przeanalizowaniu i podsumowaniu nowo poznanej gramatyki, ktoś powiedział, że danej struktury nie rozumie. W teorii wszystko jest logiczne i proste. Gorzej z praktyką. To kiedy mamy sami używać nowych struktur pojawiają się wątpliwości i problemy. Żeby się to wszystko poukładało potrzeba czasu i kontaktu z językiem.
Powiedz sobie wyraźnie, że to nauka języka obcego i przestań wszystko ciągle odnosić do polskiego. Nie trać energii na roztrząsanie po co im tyle wyjątków, czasów czy struktur. O ile nie chcesz utknąć na początkowym etapie poziomu A2, nie odrzucaj konstrukcji, których nie warto się uczyć, bo rzekomo się ich nie używa. Zamiast tego spójrz na naukę gramatyki jak na poznawanie innej perspektywy opisu rzeczywistości. Potraktuj to jako nowe, ciekawe doświadczenie.
Czy można nauczyć się gramatyki angielskiej bez regułek?
Wspomniane wyżej podejście do nauki gramatyki jako odkrywania innego spojrzenia na rzeczywistość brzmi ekscytująco. Tym czasem podręczniki są pełne suchych regułek gramatycznych. Czy zatem autorzy są niereformowalni, trzeba wyrzucić książki i uczyć się po swojemu? No… nie.
Reguły gramatyczne są trochę jak instrukcja obsługi. Kiedy kupujesz nowe urządzenie korzystasz z instrukcji obsługi, żeby je zmontować lub skonfigurować. W trakcie użytkowania zaglądasz do instrukcji, gdy potrzebujesz zmienić ustawienia albo przypomnieć sobie funkcje, z których rzadko korzystasz. Jednak nie uczysz się instrukcji na pamięć.
Podobnie z gramatyką. Tak naprawdę nauczysz się jej w praktyce, używając języka. Do regułek zaglądaj, kiedy masz wątpliwości, albo odświeżasz, czy poszerzasz materiał. Przecież chcesz używać języka płynnie, naturalnie, odruchowo, a wykute formułki w żaden sposób w tym nie pomogą.
Czy warto robić ćwiczenia gramatyczne?
A jak jest z ćwiczeniami? Czy coś daje wstawianie słów w luki albo układanie rozsypanych wyrazów w zdanie? Może cię zaskoczę, kiedy powiem, że tak, daje i to całkiem sporo.
Kiedy poznajesz nową strukturę gramatyczną, uczysz się, jak się tworzy zdanie twierdzące, przeczące i pytanie. Dowiadujesz się też, kiedy stosować daną strukturę. Ćwiczenia gramatyczne, w przeciwieństwie do swobodnej wypowiedzi, narzucają pewne restrykcje. Musisz wykonać konkretne zadanie, wstawić coś w lukę, przekształcić zdanie czy znaleźć błąd. Dzięki temu jednak użycie struktury staje się bardziej automatyczne. Ćwiczenia pomogą ci też wychwycić błędy takie, jak gubienie elementów struktury czy zapominanie o zmianie formy wyrazu.
Warto zrobić kilka, góra kilkanaście ćwiczeń na jakieś zagadnienie gramatyczne. Nie licz jednak na to, że przez same ćwiczenia opanujesz gramatykę. Po prostu dojdziesz do wprawy w wykonywaniu ćwiczeń tak, jak niektórzy są dobrzy w robieniu testów, chociaż ich faktyczna wiedza nie odzwierciedla wyników z takich sprawdzianów. Można powiedzieć, że ćwiczenia są trochę na rozgrzewkę, takie przygotowanie przed właściwą pracą.
Najlepsza książka do gramatyki angielskiej
Jak przed chwilą wspomniałam potrzebujesz reguł gramatycznych jako instrukcji oraz ćwiczeń do oswojenia się z nową gramatyką i do swoistej rozgrzewki. Przydałaby się więc dobra książka do gramatyki. Na rynku jest ich trochę, ale jaka jest najlepsza?
Popularne pozycje można podzielić na trzy rodzaje. Pierwszy to kompendium gramatyczne, czyli czysta esencja zagadnień gramatycznych. Drugi rodzaj to książka podzielona na rozdziały, z których każdy przedstawia dane zagadnienie gramatyczne (teoria, regułki) i ma do tego różnorodne ćwiczenia. W trzecim typie gramatyka jest podzielona na mniejsze elementy ułożone w kolejności alfabetycznej bez ćwiczeń. Taki rodzaj encyklopedii gramatycznej.
Każda z tych książek będzie pomocna w nauce, zwłaszcza gdy uczysz się samodzielnie, powtarzasz materiał lub uczysz się do egzaminu. Jednocześnie z samej książki nie nauczysz się gramatyki. To nie są pozycje, które się czyta od pierwszej do ostatniej strony albo przerabia, jak podręcznik. Do takich źródeł zagląda się po konkretne informacje, żeby uzupełnić lub skonsolidować to, czego się uczysz. W takim razie jak się uczyć gramatyki?
Jaka jest najlepsza metoda nauki gramatyki?
W tym momencie możesz zapytać, no dobrze, to jaka jest najlepsza metoda nauki gramatyki? Języka uczysz się skutecznie, jeśli masz zaczepienie w kontekście. Co to znaczy? Czytasz tekst, na przykład artykuł, słuchasz audycji, dialogu, podcastu, oglądasz wideo i z tego kontekstu wyłuszczasz nową strukturę gramatyczną. Po prostu odkrywasz ją w tym kontekście. On też pomoże ci przeanalizować nową gramatykę, zobaczyć jakie ma znaczenie i jak się ją używa.
Oczywiście nie każdy ma zdolność dostrzegania elementów języka. Dlatego mamy podręczniki, kursy i nauczycieli, którzy cię przez ten proces przeprowadzą. Metoda odkrywcza lub też kierowane odkrywanie, po angielsku guided discovery, to popularna metoda nauczania języka. Materiał i/lub nauczyciel nakierowuje ucznia na konkretne elementy języka i za pomocą pytań prowadzi ucznia do odkrycia, jak stosować daną gramatykę i jaka jest jej forma.
Następnie należy taki element gramatyczny przećwiczyć i tu wchodzą wspomniane wyżej ćwiczenia. Na tym etapie szlifuje się strukturę oraz użycie i rozwiewa wszelkie wątpliwości. Potem przechodzimy do bardziej swobodnego użycia, czyli próbujemy nowej gramatyki w wypowiedziach własnych, ustnych lub pisemnych. Tutaj, oprócz przykładów z kontekstu, warto wprowadzić własne przykłady użycia, na przykład z sytuacji życiowych, w których mogę użyć danej struktury.
Nauka gramatyki przez przykłady
W tym miejscu chcę zwrócić twoją uwagę na przykłady. Pewnie wiesz, że zdecydowanie szybciej i lepiej nauczysz się słówek w przykładowych zwrotach i zdaniach. Podobnie z gramatyką. Im więcej masz przykładów na strukturę gramatyczną, tym lepiej pamiętasz jej formę i sytuacje, w jakiej się jej używa. Zamiast wkuwać regułki przeglądaj i powtarzaj zebrane przykłady.
Przykładowe zdania pomogą ci lepiej zapamiętać czasowniki nieregularne. Będziesz mieć w głowie gotowe frazy, jak: „Yesterday I went…”, „He was born…”, „I haven’t seen…”, „Have you ever been…”, zamiast zastanawiać się, czy to druga, czy trzecia kolumna z listy i jaka to forma.
Namawiam cię do robienia własnych notatek gramatycznych. Zapisuj własnymi słowami swoje gramatyczne odkrycia i dodawaj różnorodne przykłady, zarówno te, które pomogły ci poznać nową strukturę, własne zdania ale też wychwycone z języka, z jakim masz kontakt – z maili w pracy, z Internetu, z filmów i seriali czy piosenek. Staraj się słuchać i czytać aktywnie, zwracając uwagę na elementy języka.
Utrwalanie gramatyki przez zanurzenie w języku angielskim
Żeby jak najlepiej nauczyć się słówek czy gramatyki, potrzeba częstych powtórek. Jedną z najlepszych form utrwalenia poznanych elementów języka jest immersja językowa czyli zanurzenie w języku. Otaczając się językiem obcym cały czas widzisz i słyszysz różne elementy językowe. Nawet bierne obcowanie z językiem, bez dodatkowych działań, przyniesie pewne efekty. Przynajmniej poznasz, że tak się nie mówi, że coś źle brzmi.
Pamiętaj jednak, że samo zanurzenie w języku nie wystarczy żeby się go nauczyć. Obejrzenie filmu na Netflixie nie sprawi, że zaczniesz płynnie mówić. Będzie natomiast kolejną okazją do zobaczenia struktur językowych w kontekście. To po prostu uzupełnienie twojej aktywnej nauki.
Szukaj więc kontaktu z językiem, czytaj, słuchaj, oglądaj w oryginale. Jeśli lubisz takie rzeczy, śledź w mediach społecznościowych zagranicznych sportowców, pisarzy, celebrytów lub influencerów. Dołącz do anglojęzycznych grup związanych z twoimi zainteresowaniami. Weź udział w wydarzeniach kulturalnych, na których będzie się mówić po angielsku. Zmień język aplikacji na angielski.
Włączanie nowej gramatyki w wypowiedzi
Wreszcie bardzo ważna ale też i trudna rzecz – włączenie nowej gramatyki we własne wypowiedzi. Poznajesz nowe struktury gramatyczne, zwłaszcza gdy wchodzisz na kolejne poziomy zaawansowania ale w wypowiedziach wciąż trzymasz się prostych, dobrze znanych konstrukcji. Jak włączać do swojego „repertuaru” nowe elementy języka?
Nad tym też musisz trochę popracować. Zgromadzone przez ciebie przykłady na różne konstrukcje gramatyczne będą bazą modelowych zdań, które odpowiednio modyfikując możesz użyć w różnych sytuacjach. Przykładowe zdanie „I’ve never eaten sushi” jest modelem na konstrukcję, którą możesz użyć mówiąc o czymś zupełnie innym jak: „I’ve never seen…”, „I’ve never been…”, He’s never read…”, „they’ve never met… itd.
Na kursie językowym nauczyciel będzie czasem wymuszał na tobie użycie pewnych struktur poprzez odpowiednio zadawane pytania lub tworzone aktywności. Pracując samodzielnie od czasu do czasu też staraj się celowo używać konkretnych konstrukcji gramatycznych. Świetnym sposobem na takie ćwiczenie są wypowiedzi pisemne. Również używając języka w kontaktach z obcokrajowcami przemycaj nowe elementy.
Podsumowując, gramatyka nie ogranicza się do regułek, tabelek i ćwiczeń. To ważny element całości wypowiedzi, który ustawia ją w pewnym punkcie rzeczywistości. Dlatego najlepiej uczyć się gramatyki angielskiej w kontekście i na przykładach wziętych z kontekstu. Otaczanie się językiem pomoże ci lepiej zrozumieć i utrwalić poznane struktury gramatyczne. Pracując nad tym, aby włączać nowo poznane elementy gramatyczne we własne wypowiedzi sprawisz, że staną się częścią twojego zasobu językowego.
Mam nadzieję, że ten artykuł był przydatny. Będzie mi miło jeśli zostawisz słówko w komentarzu.
