Szyk zdania w angielskim – dlaczego źle mówimy i jak sobie z tym radzić

Czy zdarza ci się napisać lub powiedzieć coś po angielsku z poczuciem, że brzmi to jakoś koślawo? Domyślasz się, że coś jest pokręcone, ale nie bardzo wiesz co. Przecież wszystkie słówka i czasy są prawidłowe, treść też nie jest specjalnie zawiła a rezultat co najmniej wątpliwy. Najprawdopodobniej przyczyną jest zły szyk zdania. Zobacz, jak sobie z tym radzić.

Dlaczego mamy problem z angielskim szykiem zdania?

Polacy zazwyczaj mają problemy z angielskim szykiem zdania. Przyczyna tkwi we wpływie naszego ojczystego języka, w którym występuje odmiana przez przypadki. Umożliwia nam ona dość dowolne przestawianie wyrazów w zdaniu bez obawy o zrozumienie sensu. Zobaczmy:

Adam chciałby zaprosić Annę na swoje urodziny w piątek.

Annę chciałby zaprosić Adam na swoje urodziny w piątek.

Na swoje urodziny w piątek chciałby zaprosić Adam Annę.

Adam na swoje urodziny w piątek chciałby zaprosić Annę.

Pomimo, że przestawiliśmy wyrazy w zdaniach, jest jasne kto – Adam, co robi – chciałby zaprosić, kogo – Annę, gdzie – na swoje urodziny, kiedy – w piątek.

W piątek chciałby zaprosić Adam Annę na swoje urodziny.

Z tej wersji wynika jednak, że chciałby zaprosić w piątek, ale nie wiadomo kiedy są urodziny. Kolejne mieszanki szyku zdania będą prowadzić do coraz mniej zrozumiałych wypowiedzi:

Annę zaprosić Adam w piątek na swoje urodziny chciałby.

Mimo tego nadal jesteśmy w stanie, choć z trudem, odczytać główny sens informacji. W angielskim jest inaczej.

Adam would like to invite Anna to his birthday party on Friday.

Anna would like to invite Adam to his birthday party on Friday.

W pierwszym zdaniu, jak w przykładzie po polsku, Adam chciałby zaprosić Annę na swoje urodziny w piątek, ale po przestawieniu osób, Anna chciałaby zaprosić Adama na jego urodziny w piątek.

Przestawienie elementów nawet w tak prostym zdaniu może nas doprowadzić do stworzenia pytania, zamiast stwierdzenia:

Would Adam like to invite Anna to his birthday party on Friday?

W wyniku dalszego przestawiania wyrazów uzyskamy kolekcję kompletnie niezrozumiałych, lub w najlepszym wypadku dziwnie brzmiących zdań.

Stosuj bezpieczny schemat

 

Zanim przejdę do zaprezentowania prawidłowego szyku zdania wyjaśnijmy sobie, że mówimy tutaj o typowym, najczęściej stosowanym schemacie, według mnie najlepszym dla osób, które nie czują się w angielskim jeszcze zbyt pewnie a chciałyby wypowiadać się poprawnie. Poniższe schematy są najbezpieczniejsze. Jak w każdym języku, w angielskim również istnieją konstrukcje, które wyłamują się z podstawowych reguł. Jednak najpierw nauczmy się chodzić, zanim zaczniemy akrobacje.

Podstawowy szyk zdania w angielskim określany jest często skrótem SVOMPT od Subject – Verb – Object – Manner – Place – Time. W takiej kolejności powinny po sobie następować części zdania. Ponieważ nazwy gramatyczne, nie tylko po angielsku, nie brzmią zbyt przyjaźnie 😉 przedstawię to w prosty sposób.

Najpierw musimy wiedzieć kto = podmiot = subject

Co robi = czasownik (orzeczenie) = verb

co jest przedmiotem działań = dopełnienie = object

w jaki sposób to robi = sposób = manner

gdzie = miejsce = place

kiedy = czas = time

Nie wszystkie te elementy muszą się znaleźć w zdaniu. Najprostsze zdanie to subject + verb.

He died.

Children laughed.

 

Całkiem porządne zdanie to subject + verb + object.

I bought a bag.

Jill is talking to Mark.

This company produces soft drinks.

 

Nasze przykładowe zdanie z początku tego wpisu ma strukturę:

Adam (S) would like to invite (V) Anna (O) to his birthday party (P) on Friday (T).

Widzimy, że tutaj czasownik (V) to całe wyrażenie: would like to invite. Przyjmijmy zatem, że kolejne litery skrótowca SVOMPT oznaczają nie tylko pojedyncze wyrazy, ale całe grupy wyrazowe. Na przykład:

Subject: the old man who lives next door

Verb: is going to sell

Object: the entire collection of his war medals

Manner: at extremely low price

Place: on an online auction website

Time: by the end of this month

 

Są jeszcze inne schematy

Do innych typów zdań prostych należą:

Subject + verb + complement

Complement dla uproszczenia możemy nazwać uzupełnieniem. Zazwyczaj łączy się ono z czasownikiem be lub pokrewnymi wyrazami jak np. seem, feel i uzupełnia informacje o podmiocie.

John is an accountant.

Anna seems tired.

 

Subject + verb + indirect object + direct object

Direct object to osoba lub rzecz, na którą wpływa podmiot (subject), poprzez swoje działanie (opisane przez verb).

Indirec object oznacza zazwyczaj osobę, która odnosi korzyści lub ponosi straty w wyniku działań podmiotu.

My father (subject) gave (verb) me (indirect object) this watch (direct object).

 

Subject + verb + object + complement

To kolejna wersja prostego szyku zdania. Na przykład:

I (subject) painted (verb) my room (object) orange (complement).

 

Plan akcji na przyszłość

Warto zapamiętać sobie te podstawowe schematy lub na początek wypisać je na osobnej kartce, którą będziemy mieć zawsze pod ręką, tak jak robiliśmy z matematycznymi wzorami. Pamiętajmy przy tym, aby dodać co najmniej po jednym przykładzie.

To jest oczywiście dopiero początek przygody z szykiem wyrazów w języku angielskim, a ten artykuł jedynie sygnalizuje problem i „udziela pierwszej pomocy”.

Na rynku mamy mnóstwo książek do gramatyki, które pomogą nam zdobyć lub usystematyzować wiedzę. Ja polecam też uważne przyglądanie się i analizowanie tekstów oraz wypowiedzi, z którymi mamy do czynienia na co dzień. Odkrywanie języka obcego może być naprawdę fascynujące a przy tym jest znakomitą formą nauki, bo to, do czego dojdziemy samodzielnie pozostaje najdłużej w pamięci.